Trabzon Çaykara ilçesinde Uzungöl’ün bulunduğu Solaklı Vadisi üzerine kurulması planlanan Uzungöl Hidroelektrik Santrali (HES) projesi için verilen yargı kararı tanınmıyor. 5 Haziran 2012'de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafındın "Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) olumlu" kararı verilen ancak 2014 yılında Danıştay tarafından iptal edilen HES için yeniden çalışma başlatıldı.
İlk olarak Bordo Mavi Enerji Elektrik Üretim Tic. Ltd. Şti tarafından başvurulan HES için aradan geçen yıllarda bölgede hiçbir çalışma yapılmazken, şirket 2023'te HES'in yüzde 90 hissesini ADV Elektrik Üretim Ticaret A.Ş isimli şirkete sattı. Satış işleminin ardından 2024 Mart ayına kadar bu şirkette bölgede bir çalışma yapmazken, bu ay itibariyle bölgede şantiye kurma çalışmaları başlattı. HES için Uzungöl Dere üzerinde 1,25 metre yüksekliğindeki regülatör ile alınan su, 4 bin 350 metre uzunluğunda iletim tüneli ile 685 metre nehir kotundaki santrale taşınacak.
Taşkıran ve Uzungöl mahalleleri sınırında bulunan yer Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararı ile 1 ve 3 derece doğal sit alanı durumunda. HES için kurulacak regülatörün 150 metre uzağında Uzungöl Özel Çevre Koruma Bölgesi, 1.35 kilometre uzağında ise Uzungöl Tabiat Parkı bulunuyor. Santral için seçilen yer ise kızılağaç, kestane, kızılçam ve karaçamdan oluşan bitki örtüsü ile kaplı. HES için kurulacak olan denge bacasına ulaşım için 993 metre boyunca orman içinden yol açılacakken, regülatör yeri tarım arazisi üzerinde bulunuyor. Solaklı Çay'ı üzerinde halihazırda kurulu 4 HES daha bulunuyor. Bölge halkı yeniden gündeme gelen HES'e karşı tekrar eylemlere başladı. Trabzon merkez ve Çaykara'da basın açıklamaları yapan yurttaşlar, bir kez daha dava açmaya hazırlanıyor.
Uzungöl Çevre Koruma, Kültür ve Turizm Derneği Başkanı Abdullah Özen, HES'in bölgede yaratacağı etkileri ve verilecek mücadeleyi anlattı. Uzungöl'ün 6 adet koruma kurulu tarafından korunan bir bölge olduğunu anımsatan Özen, "Bölgenin içinde doğal sit alanı, özel çevre koruma alanı, tabiat parkı ve orman var. İkincisi burası hem bir yaşam alanı hem kanunlarla doğal güzelliklerinin korunması gereken bir alan. Üçüncüsü ise Uzungöl Doğu Karadeniz bölgesinin en fazla turist çeken turizm bölgesi. İnsanlar buraya çıkarken dereyi ve doğal güzellikleri izliyor. Fakat bu dere kilometrelerce devam edecek olan bir tünele taşınacak. Dereden dağın tepesine kadar olan bütün vadideki ağaçlar, hayvanlar dahil tüm canlıların su kaynağı. Kilometreler boyunca su kaynağı ortadan kalkmış olacak, ağaçlar kuruyacak, derelerin can suyunun yetersiz kalmasından kaynaklı balıklar ölecek" dedi.
Solaklı vadisinde 4 tane daha HES bulunduğunu hatırlatan Özen, şöyle devam etti: "Karaçam denilen bölgede vatandaşlar HES'e karşı eylemler yaptı. Ama jandarma ile yapılan müdahalelerle o HES yapıldı. Buranın HES başlamadan önceki görüntüleri ile HES sonrası görüntülerde bariz şekilde bölgenin nasıl kurtulduğunu görebiliriz. Bu yüzden bölgedeki insanlar artık HES'lere çok umutsuz bakıyor. Öte yandan bu HES bölgenin turizmini de etkileyecek. Turistlerde buraya gelirken HES'lerle alakalı olan bölgeden geçecekler. Siz o dereye sadece can suyu bıraktıktan sonra Uzungöl'e çıkmanın bir anlamı kalmayacak. Son zamanlardaki kötü politikalardan ötürü bölgeye gelen turist sayısında azalma var. Bunlar artık Balkanlar'a gitmeye başladı. Bunlara önlem alınmazsa turistlerin buradan gitmesi kaçınılmaz olacak."
Uzungöl'ün yıllardır tahrip edildiğine de dikkati çeken Özen, zamanında Uzungöl'ün kenarlarına beton örüldüğünü ve burasının "Beton göl" diye anılmaya başladığını aktardı. Uzungöl'ün en büyük sorununun da imar olduğunu vurgulayan Özen, "Buranın en büyük sorunu ise Uzungöl'ün imar planının olmamasıdır. Bu zamana kadar çıkarılan imar planlarında vatandaşın talepleri dikkate alınmadığı için yurttaşların açtığı davalar sonucu planlar iptal oluyor. Bu planlar iptal olduğu için 1960 yılında belediye olan bir yerde Uzungöl için imar planı çıkarılamadı. Nüfus çoğalıyor ve bir dairede 8-9 kişi yaşayamaz. İnsanlar imar gelmeyince kaçak yapılaşmaya yöneldi. Ya ev yaptı ya da geçimini sağlamak için işletme yapılar yaptı. Bu durumda turizmi zaten etkilerken şimdi bir de HES yapılıyor" diye konuştu.
Uzungöl için duyarlılık çağrısı yapan Özen, şöyle devam etti: "Doğa harikası olan Uzungöl gibi bir yerde HES'lerin yapılıyor olması akıl tutulmasıdır. Aslında devletin burayı sadece koruma kurulu kararı ile değil gerçekten koruması gerekiyor. İnsan yaşam alanı, turizm bölgesi hem de doğal güzellik olan bir yerde bunun yapılmasına kesinlikle karşıyız. Bunun için hukuki mücadeleye devam edeceğiz." (Trabzon/MA)
